آشپزخانه

مهیاوه نوعی خوراکی جنوب ایران است که به صورت غذا یا چاشنی مورد استفاده قرار میگیرد در زیر به طور مفصل این خوراکی لذیذ را معرفی کرده ایم

مَهوه یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَه گفته می‌شود، از خوردنی‌های شهرستان اوز،لار، گراش، بستک، خنج و منطقه جنوب ایران و هرمزگان می‌باشد.

«مهوه» بروزن «قهوه» که گاهی «مهیاوه» یا «مَویُه Muwyoh» هم گفته می‌شود به گویش محلی، در تمام منطقه هرمزگان و به ویژه لارستان روستاهای آن دیده می‌شود و بسیار رایج است. مهیاوه مایعی است به رنگ تیره مایل به خاکستری و بوی تندی دارد.

گویا کلمه « مهوه » یا « مهیاوه » در اصل از دو کلمه ماهی و آب مرکب بوده که (آوه) یا (أو) به گویش محلی به معنای آب می‌باشد، یعنی آب و ماهی. در برخی مناطق استان فارس به مهیاوه ( آو مای ) هم گفته می شود

مهیاوه به این صورت آماده میشود:

ابتدا ماهی ساردین ریز به طول پنج تا ده سانتیمتر  بنام « هَشینه»  که به لهجه محلی « مُوتُو » می‌نامند، پس از خشک کردن ، کوبیده و با جو برشته و خردل (در گویش محلی: خندل) برشته شده و کوبیده شده مخلوط نموده و مقداری نمک وآب به اندازه معینی به آن اضافه میکنیم که مایع نسبتاً روانی بدست می‌آید که همان «  مهوه » یا «  مهیاوه  » است. در بعضی جاها آن را جلوی نور آفتاب می‌گذارند تا خمیر شود که بوی زننده‌ای نیز پیدا می‌کند.

چطور از مهیاوه استفاده کنیم؟

مهوه را داخل پیاله‌ای در سفره می‌گذارند ودر خوردن آن فقط قسمتی از نان را با آن خیس می‌کنند، طعم آن تند (شور) است و نمی توان زیاد خورد. به‌ویژه صبحها  از آن استفاده می‌شود. در بعضی اوقات در موقع پختن نان ، « مهوه » و روغن رویش می‌کنند و به آن « نان مهوه‌ای » می‌گویند، نان مهوه و روغنی که در این نواحی درست می‌کنند بسیار مشهور است.

آیا ارزش غذایی هم دارد؟

مهوه دارای فسفر و کلسیم وچربی زیادی است که همگی از ماهی بدست آمده‌است. مردم منطقه جنوب می‌گویند که فرمول مهوه یا (مهیاوه)، ابن سینا طبیب و دانشمند ایرانی و یا به قول بعضیها بزرگمهر وزیر انوشیروان تهیه نموده‌است، و معتقدند که خوردن مهوه که دارای خردل هم هست از ابتلاء به بیماری پوستی (پیس) جلو گیری می‌کند.

مواد لازم:

ماهی : ۱عدد

تمر هندی : ۲۰۰گرم

سیر : ۶حبه

سبزی : (گشنیز-ریحان-شنبلیله-جعفری)خرد شده ۲۵۰گرم

گردو : ۱دوم پیمانه

عسل : ۲۵گرم

نمک : ۵گرم

فلفل : ۳گرم

روغن : ۱قاشق سوپ خوری

طرز تهیه :

روغن را داخل تابه بریزید.سیر رنده شده را به آن اضافه کنید.کمی تفت دهید.سبزی های خرد شده را نیز اضافه نموده،تفت دهید.

سپس نمک و فلفل را بیفزائید.تمر هندی را در یک لیوان آب جوش حل کنید،از صافی عبور دهید و عصاره را به مواد اضافه نمائید.در این زمان،عسل را اضافه کرده و حرارت را خاموش کنید.

داخل شکم ماهی را از مواد پر کنید.در طبقه ی وسط فر که قبل تر با حرارت۱۷۵درجه ی سانتی گراد به مدت۱۵دقیقه گرم کرده اید قرار دهید.یک ساعت و نیم در فر زمان دهید تا پخته شود.سرو نمائید.

مواد لازم:

میگو : 1کیلو

پیاز : 1عدد بزرگ

ماست : 4 الی 5 قاشق غذاخوری

آرد سفید : نصف لیوان

تخم مرغ : 1 عدد

بکینگ پودر : 1 قاشق چای خوری

آبلیمو : 1 قاشق غذاخوری

نمک، فلفل،پاپریکا،زعفران : به اندازه کافی

روغن : جهت سرخ کردن

طرز تهیه :

ابتدا میگوها را خوب تمیز کرده سپس رگ آنها را بگیرید.

پس از رنده کردن پیاز آب آن را گرفته و آبلیمو، نمک، فلفل و پاپریکا را همراه با پیاز به میگوها اضافه نمایید و برای 1 ساعت در یخچال قرار دهید.

4 قاشق غذاخوری ماست به همراه نصف لیوان آرد مخلوط کرده و به آن یک قاشق چای خوری بکینگ پودر ،یک عدد تخم مرغ، کمی زعفران و نمک و فلفل اضافه نمایید. (این سس نباید خیلی شل یا سفت باشد)

میگو ها را از یخچال خارج کرده و از پیازها جدا کرده با سس مخلوط نموده و مجدد برای نیم ساعت در یخچال قرار دهید تا استراحت کند.

و پس از گذشت این مدت زمان آنها را در روغن داغ سرخ نمایید.

مهیاوه یا مهوه یکی از پرطرفدارترین غذا دراستان هرمزگان به شمار می رود مهیاوه در اصل ازدوکلمه ماهی واوه مرکب بوده و اوه به معنی اب است یعنی اب ماهی . مهیاوه یک نوع سس آبکی تیره رنگ وشورمزه است که آن را از یک نوع ماهی ریز به نام متوتا و خندل (نوعی خردل)،گشنیز،رازیانه درست می کنند وبا نان به مصرف می رسانند این غذا بسیار مقوی واشتها اور می باشد.

مواد لازم جهت تهیه مهیاوه:

ماهی متو(خشک) ۵۰۰گرم
خندل(خردل) ۵۰۰گرم
رازیانه ۲۵۰گرم
پوست نارنج ۴-۵ تکه
تخم گشنیز ۲۵۰گرم
نمک به مقدار لازم

طرز تهیه:

ماهی متو ( متوتا) را کاملا شسته تا شن هایی که به ماهی چسبیده اند از

آن جدا شوند .

یک ظرف سفالین را با آب پر کرده نمک را در آب ریخته و حل می کنیم سپس ماهی شسته شده را در آن ریخته و به عبارتی ماهی را در محلول آب و نمک می خوابانیم .

آب باید حدود ۱۰ سانت روی ماهی را فرا بگیرد ، اکنون روی ظرف را با پارچه تمیزی می پوشانیم و دور آن را با یک کش می بندیم و سپس در ظرف را می گذاریم و به مدت حداقل ۲۰ و حداکثر ۳۰ روز ظرف را در مکانی آفتاب گیر

می گذاریم .

(البته این مدت زمان بسته به گرمی یا سردی هوا متفاوت است و هر چه هوا سردتر باشد مدت زمان مورد نظر افزایش می یابد) .

حال چرا محتویات آب و ماهی را حتما باید در آفتاب گذاشت ؟

چون ماهی زودتر نرم و جهت مراحل بعدی آماده تر خواهد شد .

در مدتی که ظرف سفالین حاوی آب و ماهی را در آفتاب گذاشته ایم روزی دو بار به آن سر زده و با قاشق آنرا به هم می زنیم تا از فساد آن جلوگیری شود .

بعد از اتمام مدت مورد نظر محتویات ظرف را در یک آبکش که ظرفی دیگر زیر آن قرار داده ایم ، می ریزیم (توچه داشته باشید که آب ماهی حاصله نباید دور ریخته شود) و ماهی را با دو دست می مالیم تا کاملا له شود و آب اضافی آن کاملا خارج شود . تفاله ماهی بر جای می ماند که آنرا دور می ریزیم .

آب ماهی آبکش شده را با خردل که از قبل بو داده ایم و آسیاب کرده ایم واکنون به صورت پودر در آمده مخلوط می کنیم ، هم می زنیم تا کاملا مخلوط شود . مواد مخلوط شده را درظرف سفالین می ریزیم و دور آن را با پارچه و کش

می بندیم و در مکانی آفتاب گیر می گذاریم تا مهیاوه کاملا برسد . البته باز هم بسته به سردی و گرمی هوا مدت رسیدن و آماده شدن مهوه متفاوت است.

اما به طور معمول در یک هوای گرم ۱۰ تا ۱۵ روز کافی است و بعد از این مدت مهیاوه آماده مصرف است .

بعد از رسیدن مهوه هم باید در روز دو بار آن با قاشق به هم زد .

نکات لازم مهیاوه

 اگر به مهیاوه نمک  کم بزنیم احتمال فساد ان زیاد استمقدار ماهی متوتا با خندل (خردل) باید به یک اندازه باشد وادویه های دیگر باید نصف خندل باشدروش درست کردن مهیاوه مثل هم نیست در بعضی جا ها زیره و فلفل سیاه و کنجد هم اضافه می کنند.مزه مهیاوه ای که درخمره درست می کنند تا دبه پلاستیکی خیلی بهتر است.